.

BOZKIR ANADOLU LİSESİ 2007–2008 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 10 TM-A SINIFI
DİL VE ANLATIM DERSİ I. DÖNEM II. YAZILI SORULARIDIR.
METİN 1:
“Burası küçük, sessiz bir sokaktı. Yol boyunca uzanan vitrinler sıra sıra dizilmiş gülümseyen satıcı kızlar gibi insanı kendine çekiyordu. Göz alıcı güzelliklerinin örtüldüğü ve yolun başka günlere göre ıssız olduğu pazar günleri bile burası pis komşu sokaklarla karşılaştırılınca sanki ormanda parıldayan bir ateşi andırıyordu. Yeni boyanmış kepenkleri, pırıl pırıl parlatılmış pirinç tokmakları, genel temizliği ve neşeli durumu gelen gençlerin hep gözüne çarpar, hoşa giderdi.”
1. a) Yukarıdaki parçanın (METİN 1) anlatım türü nedir? Neden? (5 p.)
b) Yukarıdaki parça(METİN 1), açıklama yapmak için mi yoksa izlenim kazandırmak için mi yazılmıştır? Neden?(5 p.)
c) Yukarıdaki parçada(METİN 1), niteleme sıfatlarına üç ve belirtme sıfatlarına iki örnek bulunuz. (5 p.)
d) Yukarıdaki parçada(METİN 1) dil hangi işlevde kullanılmıştır? (5 p.)
METİN 2:
“Karanlık bir kış gecesi saat üç sularıydı. Bilmem nereden eve dönüyordum. Herkes derin bir uykudaydı. O duruma gelmiştim ki kendini dinleye dinleye kuruntuya kapılan insanlar gibi “Ah bir polise rastlasam!” diyordum. Birdenbire iki gölge gördüm. Biri hızlı hızlı sert adımlarla doğuya doğru giden ufak tefek bir adam, öteki sekiz on yaşlarında bir kızdı. Bu adamın gittiği yola çapraz düşen bir yoldan alabildiğine koşarak iniyordu. İkisi doğal olarak yolun köşesinde birbirine çarptılar. İşte asıl acıklı şey bundan sonra oldu…”
2. a) Yukarıdaki parçanın(METİN 2) anlatım türü nedir? Neden? (5 p.)
b) Yukarıdaki parçada(METİN 2) anlatıcı kaçıcı şahıstır? Bu anlatıcının özelliği nedir? (5 p.)
c) Yukarıdaki parça(METİN 2), sanatsal mı yoksa açıklayıcı bir metin midir? Neden? (5 p.)
d) Yukarıdaki parçadan(METİN 2) hareketle aşağıdaki istenen bilgileri yazınız: (5 p.)
OLAY: ……………………………………………………………………………………………………
YER : ……………………………………………………………………………………………………
ZAMAN: …………………………………………………………………………………………………
KİŞİLER: ………………………………………………………………………………………………...
e) Yukarıdaki parçada(METİN 2), altı çizili isimleri; varlıklara verilişlerine göre, varlıkların oluşlarına göre, varlıkların sayılarına göre inceleyiniz. (5 p.)
d) Yukarıdaki parçada(METİN 2), belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarına birer örnek bulunuz. (5 p.)



3. Yandaki tablonun size düşündürdükleri ve hissettirdiklerinden hareketle üçüncü şahıs ağzından anlatılan kısa bir öykü (hikâye) oluşturunuz. (10 p.)
4. Yandaki tablonun “sanatsal ya da açıklayıcı” betimlemesini yapınız. (10 p.)

5. Aşağıdaki cümlelerde bulunan anlatım bozukluklarını düzelterek cümlelerin doğrularını parantez içlerine yazınız.
* Bu konuyu insanlar tarafından yüzyıllardır çeşitli şekillerde değerlendirilmiştir. (10 p.)
(………………………………………………………………..……………………………………………………………...)
* Bu cümleyi kendi düşündüğüm gibi yazdım.(……………………………………………………………………………...)
* Esaretin içine bir bıçak gibi batıyordu(…………………………………………………………………………….............)
* Her gece gemilerin limana girdiğini rüyasında görüyordu.(……………………………………………………….............)
* Bu davranışıyla bize yarar mı sağladı zarar mı belli değil.(………………………………………………………………..)
6. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız. (10 p.)
* Kişinin iç dünyasını anlatan betimlemelere ………………………………….. denir.
* Dil öğelerinin dilbilgisi kurallarına uygun bir şekilde yan yana getirilmesine………………………………….. denir.
* Başkasından öğrenilenleri, duyulanları ifade etmek için kullanılan anlatıma …………………………………… denir.
* Anlatımda kaynaklara başvurulmuş olması anlatımı en çok ……………………………………. yönüyle etkiler.
* Bir betimlemenin en önemli kaynağı …………………………. tekniğidir.
7. Aşağıdaki cümlelerin karşısına, yargılar, doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (10 p.)
* İlahi bakış açısında anlatıcı, olup biteni bir kamera sessizliğiyle izler. ( )
* Öyküleyici anlatım “öğretici ve sanat metni” özelliği gösteren yazılarda kullanılır. ( )
* Dil öğelerinin aralarındaki anlam bağıntısına bağlaşıklık denir. ( )
* Açık bir anlatımda edebi sanatlara yer verilir. ( )
* Üslup, amaca ve alıcıya göre değişmez. ( )

2006-2007 EĞİTİM ve ÖĞRETİM YILI TÜRK EDEBİYATI DERSİ 10. SINIFLAR I. DÖNEM
II. YAZILI SORULARI

Sûfîlere sohbet gerek, Cennet cennet dedikleri,
Ahîlere ahret gerek, Bir evle birkaç hurî,
Mecnun’lara Leylâ gerek, İsteyene vergil onu,
Bana seni gerek seni. Bana seni gerek seni.

1. Yukarıdaki dörtlüklerde neler anlatıldığını kısaca yazınız.
2. Dörtlükle ilgili aşağıdaki ifadeleri yazınız.
Nazım Birimi: Nazım Biçimi: Ölçü: Tema:
3. Birinci dörtlüğün kafiyelerini bularak kafiye şemasını yazınız.
4. Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmesini doğru şekilde yapınız.
Divân-ı Hikmet Yusuf Has Hacip
Atabetü’l Hâkâyık Kaşgarlı Mahmut
Muhakemetü’l Lügateyn Hoca Ahmet Yesevî
Kutadgu Bilig Edip Ahmet Yüknekî
Divân-ı Lügâti’t Türk Ali Şîr Nevâî
5. Aşağıda Deli Dumrul hikayesinin olay örgüsü karışık olarak verilmiştir. Olayları oluş sırasına göre numaralandırınız.
( ) Deli Dumrul, kuru bir çayın üzerine bir köprü kurar.
( ) Geçenden otuz üç, geçmeyenden kırk akçe alır.
( ) Köprünün yakınındaki obada bir yiğit ölür.
( ) Deli Dumrul, Azrail’e kafa tutar.
( ) Azrail canını alacakken Deli Dumrul Hak Taâla’ya yalvarır.
( ) Allah u Taâla Deli Dumrul’dan canı yerine can bulmasını ister.
( ) Anne ve babası, canlarını vermek istemezler.
( ) Eşi canını verince Hak Taâla, Deli Dumrul’a yüz kırk yıl ömür verir.
( ) Dedem Korkut gelip destan söyler.
( ) Dedem Korkut dua eder.
Yanaram mumlayın başdan ayağa
Nedür bu yanmagın pâyânı yok mı

Güler düşmen benüm agladuguma
Aceb şol kâfirin imânı yok mı

Su gibi kanumu topraga kardun
Ne sanursın garîbün kanı yok mı
6. Yukarıdaki beyitlerde geçen edebî sanatları bularak karşılarına yazınız.
7. Aşağıdaki cümlelerde boşluklara uygun sözcükleri yazınız.
a) Divân-ı Lügâti’t Türk …………………………………………..amacıyla yazılmıştır.
b) …………………………. Klasik ( Divan) edebiyatının ilk şairidir.
c) Divan-ı Hikmet biçim olarak İslamiyet öncesi Türk şiiri nazım şekli olan …………………..un devamı; içerik olarak da …………………………………………….. geleneğinin başlangıcıdır.
d) Karahanlılar ……………………alfabesini kullanmışlar ve ………………………………..ile konuşmuşlardır.
e) Şimdiye kadar edebiyatımızda na’t türünde yazılmış ve Mevlid-i Şerif olarak da bilinen eserin yazarı ………………………………….’dir.
8. Aşağıdaki yay ayraçlı yerlere, verilen bilgi doğru ise D; yanlış ise Y koyunuz.
a) Battal Gazi ile Danişmend Gazi’nin ortak önü hayatını kötülüklerle mücadeleye adamalarıdır ( )
b) Divân-ı Lügâti’t Türk mesnevi geleneğiyle yazılmıştır. ( )
c) Divân-ı Hikmet alegorik bir eserdi. ( )
d) Köktürk Yazıtları Türk milletinin özüne, kültürüne, devletine, gelenek ve göreneklerine bağlı kalmasını öğütler. ( )
e) Türk edebiyatının yazılı dönemi Uygur metinleriyle başlar. ( )


























9. Yukarıdaki boşlukları uygun bir biçimde doldurunuz. ( 20 puan )

Başarılar dilerim…
Özer ÇİLÇİK
Türk Dili ve Edeb. Öğrt.

1-)Gençliğe hitabe (günümüz Türkçesi)
2-)Istiklal marşını açıklayın(her hangibir kıtası
3-)Edebi metinle tarihi metin farkı.
4-)Edebiyat tarihinin kapsamı.
5-)Uygarlık tarini oluşturan Kültür tarihlerini yazın
6-)16. ve 18.yy da Destan,halk hikayesi,mesnevi,Roman türlerinin edebiyatın hangi dönemlerine ait olduklarını yazınız.
7-)Edebiyatın dönemlerini yazınız.
Edebiyat, uygarlık tarihi ve tarih nedir ?
9-)Araba sevdasının eserinin yapısı, dil ve anlatımı,zihniyeti ve gerçekliğini inceleyip açıklayın
10-)Türk edebiyatındaki önemli mitleri yazınız.
11-)Ağıtın diğer edebiyattaki isimleri(ağıt,mersiye,sagu)
12-)Kişileştirme,Benzetme,abartma ve teşbih sanatlarını açıklayınız.
13-)Sagu ve koşuk arasındaki farklar benzerlikleri açıklayınız.
14-)Türklerde şairlerin görevi
15-)Oğuz kahramını kimdir,bu tip nasıl bir insandır.? Tip durağınmıdır dinamikmidir?Sosyal ortam ve çevre bu tipi nasıl etkilemiştir.?
16-)Doğal destan ve yapma destanın tanımlarını yapınız, aralarındaki fark ve benzerliklerini söyleyiniz.
17-)Doğal ve yapay destanlara örnek veriniz.
1Destan nedir ? Destanın temasını , dil anlatımını ,mekanı,zamanı ve olay örgüsünü inceleyiniz.
19-)İslamiyet öncesi ve İslamiyet sonrası Türk destanlarını yazınız.
20-) Orhun abidelerinin (Göktürk)Türk edebiyatı için öneminiz yazınız.
21-)Yazının icadından önce ve yazının icadından sonrak insanlık tarihini açıklayın
22-)Kültigin abidesinin dil anlatımı ?
23-)Uygur ve Göktürk metinlerini karşılaştırın farklarını yazın

10.sınıf edebiyat 2.yazılı soruları

--------------------------------------------------------------------------------
SORULAR

1) Kutadgu Bilig ile Atebetü’l Hakayık’ı 5 madde ile karşılaştırınız. (20 p.)













2) Göktürkler, Uygurlar ve Karahanlılar’da dini inanış ; kültürü, edebiyatı ve dili nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.(15 p.)











3) Orhun Yazıtları’ndan olan “ Kül Tigin Abidesi ” hakkında bilgi veriniz. (15 p.)











4) Uygur destanlarından olan Göç Destanı hakkında bilgi veriniz. (15 p.)












5) İnsanlar neden yapma destan oluşturma ihtiyacı hissetmişlerdir? (15 p.)
















6) Bu şiir anlamına göre hangi şiir türüne girer ,niçin? (10 p.)

Begler atın argurup ( Beyler atlarını yordular
Kadgu anı torgurup Kaygı ve keder onları zayıflattı
Mengzi yüzi sargarup Bet ve benizleri öyle sarardı ki
Kürküm angar türtülür Yüzlerine safran sürülmüş sanırsınız)










7) Dörtlüğün ses benzerliklerini bulup kafiye şemasını gösteriniz. (10 p.)

Kara çadır is mi tutar?
Mardin tüfek pas mı tutar?
Ağlayanım anam bacım?
Elin oğlu yas mı tutar?